Жаңа әдістер

2021 жылы психикалық денсаулық орталығы психикалық және мінез-құлық бұзылыстары бар науқастарды және психобелсенді заттарға тәуелді психикалық және мінез-құлық бұзылыстары бар науқастарды медикаменттік және  психологиялық түзетудің жаңа әдістерін енгізді.

Наркологиялық стационарда психобелсенді  заттарды (алкоголь, есірткі) пайдаланатын адамдардың даму ерекшеліктері мен мінез-құлық бұзылыстарын анықтауға мүмкіндік беретін зерттеу және диагностикалық әдістер енгізілген:

 Тест «CAGE» алкоголь проблемаларын анықтау үшін скрининг құралы ретінде енгізілді;

MAST Алкогольді тұтынумен байланысты әлеуметтік, кәсіптік және отбасылық мәселелерді бағалау үшін Мичиган алкогольдік скринингтік тест;

CAGE – алкогольге тәуелділікті анықтауға арналған скринингтік тест.

Тест «DAST» - ПБЗ шамадан тыс тұтыну деңгейін анықтауға мүмкіндік беретін скринингтік тест.

Психобелсенді заттарға тәуелділердің мінез-құлқын және эмоционалдық жағдайын түзетудің арнайы және интегративті әдістері (когнитивті мінез-құлық терапиясы; арт-терапия; нейродинамикалық гимнастика; еңбек терапиясы).

Психиатриялық бейіні бар балалармен жұмыс істеуде психикалық бұзылулардың диагностикасын тексеруді арттыру және ілеспе психологиялық-педагогикалық көмек көрсету мақсатында заманауи диагностикалық және түзету әдістері енгізілді: AMSE(АСБ диагностикалаудың шұғыл әдісі); МКФ(ментальді бұзылыстары бар  балалардың функционалдық дағдыларын бағалау әдісі ); ABLLS-R(АСБ бұзылыстары бар балалардың ағымдағы дағдыларын диагностикалау әдісі); ATEC(АСБ бұзылыстары бар балалардың бақылау көрсеткіштерін бағалау әдісі); SCQ1 и CASD(АСБ бұзылыстары бар балалардың  ата-аналарына арналған әлеуметтік-коммуникативтік сауалнама).

Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға арналған ерте араласу және дамыту бағдарламалары енгізілді және қолданылуда (ЕБҚ): «Аутизмі бар балаларға арналған арнайы даму бағдарламасы»; Ерте араласудың Денвер моделі (АСБ бұзылыстары бар балаларға арналған ерте араласудың кешенді мінез-құлық тәсілі);  АВА әдістемесі (аутизмді түзету бағдарламасы); Сенсорлық интеграция.

Балалармен сабақтарға арналған логопедиялық заманауи тәсілдер.

Балалар мен жасөспірімдердің мінез-құлқын және эмоционалдық жағдайын түзетудің арнайы және интегративті әдістері (когнитивті-мінез-құлық терапиясы; эмоционалды-бейнелі терапия (психосоматикалық жұмысқа арналған); арт-терапия (денеге бағытталған терапия, изотерапия, құм терапиясы, ертегі терапиясы). Нейропсихологиялық диагностика және нейрокоррекция әдістері.

Психиатриялық бейіндегі ересек пациенттерге арналған медикаменттік  түзету  мақсатында  шизофрения мен шизоаффективті бұзылыстарды емдеуге арналған «Ксеплион» сауда атауымен жаңа атипті ұзақ әсер ететін нейролептиктер енгізілді.  Ол аурудың шиеленісуі кезінде де, аурудың қайталануының алдын алу, оң және теріс белгілерді бақылауды қамтамасыз ету, пациенттердің әлеуметтік қызметін жақсарту кезеңінде де қолданылады, бұл айқын антипсихотикалық әсермен және препараттың жақсы төзімділігімен байланысты.  Ол жанама әсерлердің қаупі жоғары және нейролептикалық  препараттарға төзімділігі төмен науқастарда сәтті қолданылады, бұл өмір сапасын жақсартады.

 Препаратты қолдану нәтижесі оң, науқастар ұзақ уақыт амбулаторлық емделуде, әлеуметтік бейімделу мен еңбек рухы сақталған, науқастар жұмысын жалғастыруда.

Жоғарыда айтылғандардан «Ксеплион» шизофренияның қайталануының алдын алуда, пациенттердің тұрақты түрде қолдану барысында өмір сүру сапасын жоғарылауды қамтамасыз етуде тиімді деген қорытынды жасауға болады.

Амбулаториялық тұрғыда Психикалық денсаулық орталығының клиникалық бөлімшесінде  науқастармен және олардың отбасыларымен психокоррекциялық жұмыс жүргізу енгізілді  және қолданылуда:

Создан банк методических материалов по организации консультативной и коррекционной работы с пациентами наркологического и психиатрического профиля (когнитивно-поведенческая терапия; эмоционально-образная терапия; арт-терапия, МАК).

Наркологиялық және психиатриялық бейіндегі пациенттермен консультациялық және коррекциялық жұмыс жүргізуді ұйымдастыру жөніндегі әдістемелік материалдар базасы құрылды(когнитивті-мінез-құлық терапиясы; эмоционалды-бейнелі терапия, арт-терапия, МАК).

Өзіне-өзі зиян келтіретін мінез-құлқы бар балалар мен жасөспірімдерге және суицид әрекеттерінен кейін жедел және коррекциялық көмек көрсету  мақсатында ведомствоаралық өзара іс-қимыл жүргізіледі;

Білім беру мекемелеріндегі әлеуметтік психологиялық қызмет (ӘПҚ) мамандарының кәсіби білімдерін арттыру мақсатында WhatsApp тобындағы  вебинарлар мен  онлайн-қолдаушыларды ұйымдастыру арқылы әдістемелік және консультациялық қолдау көрсетіледі.

«Көріп, естіп  тұрмын, түсінемін» тобы  шеңберінде балалардың дамуы, тәрбиелеу ерекшеліктері туралы  ақпараттық-кеңес беру алаңы әлеуметтік мессенджерде (78 адам қамтылған), WhatsApp (302 адам қамтылған) желілерінде ата-аналардың психологиялық білімдерін арттыру  үшін мамандардан кеңес алу және тәжірибемен бөлісу үшін топ жұмысы жалғасуда.

Отбасы ішілік өзара түсіністікті, ата-ана мен бала қарым-қатынас мәдениетін дамытуға ықпал ету мақсатында ПДО «Көріп, естіп тұрмын,түсінемін» атты ата-аналар тобы құрылған.

 Ата-аналармен консультативтік-практикалық жұмыс жүргізу үшін  аттас топтар құрылды WhatsApp  мессенджерінде (179 адам) және  Telegram-да (100 адам). Топтарда балалардың дамуы мен тәрбиесі, балалардың жас ерекшеліктері туралы ақпараттар, ата-аналарға білім беру үшін әдебиеттер күн сайын орналастырылады.

ПДО қаражаты есебінен ұялы телефон сатып алынды-  (8 771 029 28 99) сенім телефоны ретінде қолданылады.  Телефон нөмірі ПДО сайтында,  Facebook және Instagram желілерінде көрсетілген. 

Психиатриялық бейіндегі балалар бөлімшесінде пациенттерге медициналық-әлеуметтік және психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетуді жүзеге асыру аясында кешенді қызметтерді көрсету мақсатында ментальді бұзылыстары бар балаларды әлеуметтендіру бойынша тәрбиелік-білім беру жұмысының бағыттары айқындалды.

ПДО қаражаты есебінен және демеушілер есебінен балалар бөлімшесіндегі балаларға арналған әдістемелік және ойын материалдары сатып алында. Балалармен сенсорлық интеграция бойынша түзету жұмыстарын жүргізуге арналған белсенді және пассивті аймақтары бар сенсорлық бөлме жобаланған және жұмыс істеп тұр.

Құм терапиясына арналған 2 үстел сатып алынды, ойын бөлмесі сюжеттік және ойды дамытатын ойындармен толықтырылды.

Клиникалық бөлімде балалар психиатрының қабылдауын күту үшін жабдықталған және жұмыс істейтін ойын бөлмесі бар.

Балалар бөлімшесінде аутизммен ауыратын балаларға арналған бөлмелер логопедтің, дефектологтың, психологтың қатысуымен психокоррекциялық жұмыстар жүргізуге арналған.

Стационарда дефектолог пен психолог күндізгі уақытта балалармен сабақта «циклограмманы» пайдаланады, ол баланың әлеуметтену дағдыларын амбулаторлық-емханалық кезеңге ауыстыра отырып дамыту және одан әрі білім саласына жетелеу мақсатында ойын түрлеріне дәйекті түрде ауысады. Тәрбие жұмысының құрастырылған циклограммасы ілеспе жұмысты жүйелеуге және психикалық ауытқулары бар балаларды ауруханаға жатқызу кезінде оқыту мен бос уақытын жүйелі ұйымдастыруға мүмкіндік берді.

Ментальді ауытқулары бар балаларды оңалтудың дәйекті үдерісін реттеу үшін ПДО психикалық-әлеуметтік бейіндегі мамандары баланы қабылдау кезіндегі бастапқы параметрлерді анықтайтын, психологиялық-педагогикалық түзету бағыттарын белгілейтін, сондай-ақ балалардың денсаулығын жақсартуға бағытталған жеке қолдау картасын жасайды және  ата-аналармен (заңды өкілдерімен) жұмыс аспектілерін жасайды. Жеке қолдау картасы ұсынылатын қызметтердің тиімділігін одан әрі бақылауға мүмкіндік береді.

Аудандық ауруханалардағы психикалық денсаулық қызметінің мамандарына әдістемелік және практикалық көмек көрсету онлайн-кеңес беру арқылы жүзеге асырылады.